Zondag, 13 juni 2010
Over het nut van de kunsten
Vincent Icke, hoogleraar theoretische astrofysica en beeldend kunstenaar.
Op 22 maart maart jongstleden publiceerde Vincent Icke een bijdrage in de NRC met als titel: “Vooraf eisen dat wetenschapt nut heeft is belachelijk.” Met een aantal harde inkoppers maakte hij duidelijk dat baanbrekende vondsten in de tijd van de uitvinding in de hoek gezet werden met: niet relevant. We citeren Icke: “…Twee eeuwen geleden bouwde Alessandra Volta een opstelling die later door Joseph Beuys als kunstwerk werd ingepikt: een stapel schijfjes van zink en koper, gescheiden door in zoutoplossing gedrenkte lapjes vilt. De Zuil van Volta was de eerste batterij, en zo danken de gelukkige bezitters van een pacemaker hun leven aan een geniale graaf uit Lombardije. Als Volta had gepoogd zijn wetenschappelijk onderzoek te rechtvaardigen door naar toekomstige toepassingen in hartdefibrillatoren te verwijzen, zou men hem voor nog gekker hebben uitgemaakt dan men ongetwijfeld al deed. Zijn onderzoeksvoorstel zou even hard zijn weggelachen als het werk van zijn collega Luigi Galvani, met zijn stuiptrekkende kikkerpoten. Wie kikkerbilletjes niet opeet, maar met behulp van elektriciteit bestudeert, heeft duidelijk geen gevoel voor maatschappelijke relevantie.
Echt onderzoek is een reis door terra incognita, een grillig pad zonder bewijsbaar doel, waar een vooraf aangewezen bestemming bijna nooit blijkt te bestaan. Als je produceert wat je hebt aangekondigd, is het product platvloers of bedrog. Echt onderzoek is een waagstuk, falen is de norm.” In deze denksnack laat Vincent Icke zijn gedachten dwalen over het nut van de kunsten.